ПЫТАННЕ – АДКАЗ
ЯК працуе механізм добраахвотнага страхавання дадатковай назапашвальнай пенсіі з удзелам дзяржавы?
Адказвае Вікторыя Аляксандраўна ТРУХАН, першы намеснік упраўляючага Фондам сацыяльнай абароны насельніцтва:
– Нараўне з абавязковым 1-працэнтным узносам у бюджэт дзяржаўнага пазабюджэтнага Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Рэспублікі Беларусь супрацоўнік па жаданні можа выплачваць дадатковы ўзнос на назапашвальную пенсію па абраным ім тарыфе, але не больш за 10 % ад фактычнага заробку.
Пры гэтым наймальнік абавязаны выплаціць дадатковы ўзнос на назапашвальную пенсію суразмерна ўзносу работніка, але не больш за 3 %.
Пры ўступленні работніка ў праграму працадаўцы не нясуць дадатковай фінансавай нагрузкі, бо іх абавязковы 28-працэнтны ўзнос у бюджэт ФСАН суразмерна зменшыцца (ад 1 да 3 %). Так, калі ў пенсійныя назапашванні работніка трэба будзе накіраваць 3 %, то ў бюджэт ФСАН будзе пералічана 25 %. У выніку ўзнос працадаўцы не зменіцца.
Ответы на другие вопросы читайте в № 3, 2025, журнала «Охрана труда и социальная защита».
– Як праверыць налічэнне і выплату працадаўцам абавязковых страхавых узносаў на пенсійнае і сацыяльнае страхаванне?
Адказвае Вікторыя Аляксандраўна ТРУХАН, першы намеснік упраўляючага Фондам сацыяльнай абароны насельніцтва:
– – Праверыць налічэнні і выплату абавязковых страхавых узносаў на пенсіённае і сацыяльнае страхаванне можна:
звярнуўшыся асабіста ў орган ФСАН;
з дапамогай:
– агульнадзяржаўнай аўтаматызаванай інфармацыйнай сістэмы (код электроннай паслугі 3.25.09 «Прадастаўленне інфармацыі, якая змяшчаецца ў ІЛС застрахаванай асобы за перыяд»);
– інфармацыйнага рэсурсу "Асабісты кабінет застрахаванай асобы", размешчанага на карпаратыўным партале ФСАН;
– інфармацыйнага рэсурсу «Мабільны дадатак Фонда
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 3, 2025, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Як дакументальна аформіць падаўжэнне тэрміну нашэння СІА?
Адказвае Аляксандр Сяргеевіч ДРАЗДОЎ, спецыяліст у сферы заканадаўства аб ахове працы:
– Так. Таму, хто выконвае абавязкі часова адсутнага работніка без вызвалення ад асноўнай працы на час іх выканання дадаткова выдаюцца іншыя СІА.
Гэтыя спецсПерыяды выкарыстання спецыяльнага адзення і спецабутку могуць быць падоўжаны рашэннем наймальніка па ўзгадненню з прафсаюзамі або ўпаўнаважанымі асобамі, калі работнік заняты на ўмовах няпоўнага працоўнага часу (няпоўны працоўны дзень або няпоўны працоўны тыдзень) (п. 25 Інструкцыі № 209).
Парадак дакументальнага афармлення падаўжэння тэрміна нашэння СІА дзеючым заканадаўствам не рэгламентаваны. Падыдзе любы спосаб: акт, службовая запіска, загад ці распараджэнне свабоднай формы, узгодненай з прафсаюзам.
Тэрмін выкарыстання можа быць павялічаны прапарцыйна розніцы паміж працоўным часам стандартнай працягласці і фактычна адпрацаваным. Напрыклад, для касцюма з перыядам выкарыстання 1 год пры ўмове занятасці работніка на 0, 2 стаўкі ён складзе 5 гадоў. Падаўжаць перыяд выкарыстання СІА неабходна ў межах тэрмінаў прыдатнасці або тэрмінаў захоўвання, устаноўленых вытворцам (п. 27 Інструкцыі № 209).Пры гэтым СІА павінны захоўваць якасць, ахоўныя ўласцівасці, гігіенічныя характарыстыкі, устаноўленыя ТНПА, эксплуатацыйнымі дакументамі і неабходныя для абароны работніка ад уздзеяння шкодных і (або) небяспечных вытворчых фактараў, забруджвання. Як правіла, гэта значыць, што спецсродкі не павінны мець механічных пашкоджанняў. родкі павінны быць прадугледжаны тыпавымі нормамі, нормамі арганізацыі для часова адсутнага работніка (п. 33 Інструкцыі № 209).
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 3, 2025, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Ці трэба выдаваць работніку дадатковае спецадзенне, калі ён замяняе адсутнага работніка?
Адказвае Аляксандр Сяргеевіч ДРАЗДОЎ, спецыяліст у сферы заканадаўства аб ахове працы:
– Так. Таму, хто выконвае абавязкі часова адсутнага работніка без вызвалення ад асноўнай працы на час іх выканання дадаткова выдаюцца іншыя СІА.
Гэтыя спецсродкі павінны быць прадугледжаны тыпавымі нормамі, нормамі арганізацыі для часова адсутнага работніка (п. 33 Інструкцыі № 209).
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 3, 2025, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
- Ці трэба вяртаць выхадную дапамогу не адпраўленаму на тэрміновую службу?
Адказвае Таццяна Валер'еўна РАХУБА, кансультант аддзела працоўных адносін галоўнага юрыдычнага ўпраўлення Мінпрацы і сацабароны:
– Калі прызыўнік, не адпраўлены на службу, вяртаецца да ранейшага наймальніка, дзе яго зноў прымаюць на працу, заканадаўства аб працы не прадугледжвае ўтрымання (спагнання) з яго сумы выхадной дапамогі, устаноўленай ч. 4 арт. 48 ПК і выплачанай у сувязі са звальненнем на падставе п. 4.
А вось у выпадку звальнення гэтага ж работніка ў сувязі з прызывам на ваенную службу яму таксама будзе прызначацца выплата выхадной дапамогі ў адпаведнасці з ч. 4 арт. 48 ПК.
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 2, 2025, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
Ці можна выкарыстоўваць факсіміле пры падпісанні службовымі асобамі асабістай карткі ўліку СІА (асабістая картка)?
Адказвае Ірына Генадзьеўна МАРШЧАК, кансультант аддзела аховы працы ўпраўлення аховы і дзяржаўнай экспертызы ўмоў працы Мінпрацы і сацабароны:
– Так.
Выдача і здача працоўнымі СІА адзначаюцца ў асабістых картках (ч. 1 п. 43 Інструкцыі аб парадку забеспячэння работнікаў сродкамі індывідуальнай абароны (зацв. пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2008 г. № 209) (Інструкцыя № 209).
Дакладнасць указаных у іх звестак пацвярджаюць подпісамі галоўны бухгалтар (бухгалтар) арганізацыі, спецыяліст кадравай службы, кіраўнік структурнага падраздзялення, дзе працуе работнік, спецыяліст па ахове працы або ўпаўнаважаная службовая асоба наймальніка, на якую ўскладзены адпаведныя абавязкі.
Пры гэтым дапускаецца падпісанне асабістых картак з выкарыстаннем тэхнічных сродкаў (механічнага або іншага капіравання ўласнаручнага подпісу). Канкрэтныя спосабы і парадак дзеянняў пры іх прымяненні заканадаўча не ўстаноўлены. Аднак важная ўмова – павінна захоўвацца магчымасць дакладна ўстанавіць, што тэкставы дакумент падпісаны адпаведнымі службовымі асобамі наймальніка (ч. 3 п. 43 Інструкцыі № 209).
Факсіміле як узнаўленне тэхнічнымі сродкамі дакладнай выявы подпісу (тэксту), зробленай ад рукі, клішэ, якое дазваляе шматразова паутараць уласнаручны подпіс на дзелавым дакуменце, адказвае патрабаванню, якое прад'яўляецца.
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 2, 2025, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Работнік у абедзенны перапынак паехаў на веласіпедзе дадому, па дарозе ўпаў з яго і зламаў руку. Ці будзе такая траўма лічыцца вытворчай?
Адказвае Уладзімір Паўлавіч СЕМІЧ, інжынер:
– Пад дзеянне Правілаў расследавання няшчасных выпадкаў падпадаюць выпадкі, якія адбыліся з працуючымі на працягу працоўнага часу (уключаючы спецыяльныя перапынкі), перапынку для адпачынку і харчавання, у перыяды часу да пачатку і пасля заканчэння працы (выканання работ) на тэрыторыі страхавальніка (п. 4 Правілаў расследаванні няшчасных выпадкаў).
Апісаны няшчасны выпадак хоць і адбыўся ў прамежак часу, прадугледжаны ў абз. 1 п. 4 Правілаў расследавання няшчасных выпадкаў, аднак месца яго здарэння і дзеянні, якія здзяйсняў пацярпелы, не прадугледжаны ў п. 4 Правілаў расследавання няшчасных выпадкаў.
Таму гэты інцыдэнт не падпадае пад дзеянне Правілаў расследавання няшчасных выпадкаў, і ад наймальніка і пацярпелага не патрабуецца выканання ўстаноўленых у іх патрабаванняў.
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 1, 2025 часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Ці неабходна ажыццяўляць комплексную гігіенічную ацэнку ўмоў працы, калі ў арганізацыі праведзена атэстацыя працоўных месцаў па ўмовах працы?
Адказвае Аляксей Іванавіч ШТЭЙНЕР, юрыст, спецыяліст па працоўным заканадаўстве і заканадаўстве аб ахове працы:
– Так. Комплексная гігіенічная ацэнка ўмоў працы ажыццяўляецца незалежна ад правядзення атэстацыі працоўных месцаў па ўмовах працы не радзей за 1 раз у 5 гадоў пры наяўнасці падстаў, пералічаных у п. 37 Спецыфічных санітарна-эпідэміялагічных патрабаванняў да ўмоў працы працуючых (зацв. пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 1 лютага 2020 г. № 66).
Адказы на іншыя пытанні аб гігіенічнай ацэнцы ўмоў працы чытайце ў № 12, 2024 часопіса «Ахова працы і сацыяльная абарона».
– Ці дазваляецца прыцягваць інвалідаў да звышурочнай працы, працы ў начны час, выхадныя і святочныя дні? Ці дапускаецца накіраванне іх у службовую камандзіроўку?
Адказвае Крысціна Сяргееўна ЗЕЛЯНКО, начальнік упраўлення занятасці насельніцтва камітэта па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Віцебскага аблвыканкома:
– Прыцягненне інвалідаў да звышурочнай работы, працы ў начны час (з 22:00 да 06:00), выхадныя, дзяржаўныя святы і святочныя дні, устаноўленыя і аб'яўленыя ў прадугледжаным заканадаўствам парадку непрацоўнымі, магчыма толькі з іх згоды і калі гэта не забаронена ім індывідуальнай праграмай рэабілітацыі, абілітацыі (ч. 5 арт. 287 ПК).
Накіраванне інвалідаў у службовую камандзіроўку дапускаецца толькі з іх згоды (ч. 6 арт. 287 ПК).
Адказы на іншыя пытанні аб працоўных гарантыях і мерах дзяржаўнай падтрымкі ў сферы занятасці насельніцтва для інвалідаў чытайце ў № 12, 2024, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Ці магчыма дыстанцыйная праца за межамі краіны?
Адказвае Таццяна Валер'еўна РАХУБА, кансультант аддзела працоўных адносін галоўнага юрыдычнага ўпраўлення Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь:
– Дыстанцыйная праца павінна выконвацца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.
Пры ўжыванні норм гл. 251 ПК, якія рэгулююць гэты від дзейнасці, варта ўлічваць, што ПК дзейнічае ў адносінах да ўсіх работнікаў і наймальнікаў, якія заключылі працоўны дагавор на тэрыторыі краіны, калі іншае не ўстаноўлена актамі заканадаўства або міжнароднымі дагаворамі Рэспублікі Беларусь (арт. 3 ПК).
Згодна з нормамі ч. 1 арт. 67 Закона Рэспублікі Беларусь ад 17 ліпеня 2018 г. № 130-З “Аб нарматыўных прававых актах” НПА маюць абавязковую сілу на ўсёй тэрыторыі краіны, калі дзеянне НПА ў прасторы не абмежавана гэтымі НПА.
Гэта азначае, што працоўныя адносіны, якія ўзніклі на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, ажыццяўляюцца тут жа, за выключэннем выпадкаў накіравання ў службовую камандзіроўку або на працу ва ўстановы краіны за мяжой (у дыпламатычныя, гандлёвыя і пастаянныя прадстаўніцтвы, консульскія ўстановы і інш.).
Прававая абарона работніка, а таксама законныя правы і інтарэсы бакоў працоўнага дагавора (кантракта) – наймальніка і работніка – могуць быць забяспечаны заканадаўствам Рэспублікі Беларусь непасрэдна на тэрыторыі краіны, у той час як у іншай дзяржаве яно прымяняцца не можа.
Адказы на іншыя пытанні аб дыстанцыйнай працы чытайце ў № 11, 2024 часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– – Ці павінны праходзіць гігіенічнае навучанне работнікі, якія заняты на разгрузцы прадуктаў?
Адказвае Аляксей Іванавіч ШТЭЙНЕР, юрыст, спецыяліст па працоўным заканадаўстве і заканадаўстве аб ахове працы:
– Так. Гігіенічнае навучанне і атэстацыя абавязковыя для службовых асоб і работнікаў, дзейнасць якіх звязана ў тым ліку з вытворчасцю, захоўваннем, транспарціроўкай і рэалізацыяй харчовых прадуктаў, пітной вады і пестыцыдаў, выхаваннем і навучаннем дзяцей, камунальным і бытавым абслугоўваннем насельніцтва, і для інжынерна-тэхнічных работнікаў арганізацый і прадпрыемстваў розных форм уласнасці (Інструкцыя 1.1.11-11-17-2003 (зацв. пастановай Галоўнага дзяржаўнага санітарнага ўрача Рэспублікі Беларусь ад 15 жніўня 2003 г. № 90)..
Арганізацыі і індывідуальныя прадпрымальнікі абавязаны выконваць спецыфічныя санітарна-эпідэміялагічныя патрабаванні і гігіенічныя нарматывы (арт. 31 Закона Рэспублікі Беларусь ад 7 студзеня 2012 г. № 340-З "Аб санітарна-эпідэміялагічным дабрабыце насельніцтва").
Работнікі, якія не прайшлі своечасова абавязковае гігіенічнае навучанне, да работы не дапускаюцца.
Адказы на іншыя пытанні аб правядзенні пагрузачна-разгрузачных работ ўручную чытайце ў № 11, 2024 часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Як правільна аформіць замену чаравік на паўчаравікі?
Адказвае Аляксей Іванавіч ШТЭЙНЕР, юрыст, спецыяліст па працоўным заканадаўстве і заканадаўстве аб ахове працы:
– Унесці змены ў нормы выдачы СІА арганізацыі або выдаць распарадчы дакумент.
Наймальнікі маюць права фарміраваць нормы арганізацыі, дзе канкрэтызуюцца патрабаванні да паказчыкаў ахоўных уласцівасцей і гігіенічных характарыстык СІА, з улікам Інструкцыі № 209 і тыпавых норм (п. 16 Інструкцыі № 209).
Нормы выдачы СІА арганізацыі – гэта ЛПА. Пры унясенні змен у ЛПА неабходна кіравацца Інструкцыяй № 4.
Дакумент можна зацвердзіць 2 спосабамі:
- паставіць подпіс службовай асобы у грыфе зацвярджэння;
- выдаць (прыняць) распарадчы дакумент (скласці пратакол) (п. 48 Інструкцыі № 4).
! Змены ў ЛПА ўносяцца загадам (распараджэннем) або грыфам зацвярджэння ў залежнасці ад таго, як такі ЛПА быў зацверджаны ў арганізацыі першапачаткова.
Калі ў арганізацыі не зацверджаны нормы выдачы СІА, то замена чаравік на паўчаравікі афармляецца распарадчым дакументам, які выдаецца кіраўніком, іншай упаўнаважанай асобай арганізацыі аднаасобна і аформлены у выглядзе загаду і (або) распараджэння (п. 10 Інструкцыі № 4).
! Наймальнік можа выдаць працаўнікам паўчаравікі замест чаравік, толькі калі яны маюць раўнацэнныя ці больш высокія (дадатковыя) ахоўныя ўласцівасці і гігіенічныя характарыстыкі. Замена павінна быць узгоднена з прафсаюзам, калі ён ёсць у арганізацыі (п. 7 Інструкцыі № 209).
Разгорнуты адказ на гэтае і іншыя пытанні чытайце ў № 10, 2024 часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Што рабіць, калі наймальнік не можа прыняць прыбыўшага па накіраванні (размеркаванні) выпускніка на працу ў адпаведнасці з яго спецыяльнасцю і кваліфікацыяй і (або) ступенню, забяспечыць умовы, указаныя ў пасведчанні аб накіраванні на працу?
Адказвае Таццяна Валер'еўна РАХУБА, кансультант аддзела працоўных адносінаў галоўнага юрыдычнага ўпраўлення Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь:
– Наймальнік на працягу 3 працоўных дзён са дня прыбыцця выпускніка да месца працы выдае яму пад подпіс пісьмовую адмову ў прыёме на працу з указаннем прычын.
Забараняецца неабгрунтаваная адмова ў заключэнні працоўнай дамовы з грамадзянамі, якія прыбылі на працу:
- па накіраванні пасля завяршэння навучання ў дзяржаўнай установе адукацыі, дзяржарганізацыі, якая рэалізуе адукацыйныя праграмы навукова-арыентаванай адукацыі;
- па размеркаванні пасля завяршэння навучання ў дзяржаўнай установе адукацыі.
Па патрабаванні спецыяльна ўпаўнаважанага дзяржаўнага органа наймальнік абавязаны паведаміць яго аб матывах адмовы ў пісьмовай форме не пазней як за 3 дні пасля звароту.
Адмова ў заключэнні працоўнага дагавора можа быць абскарджана ў судзе (пп. 3, 5 ч. 1 арт. 16 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь).
Адказы на іншыя пытанні аб парадку працаўладкавання маладых спецыялістаў чытайце ў № 9, 2024, часопіса "Ахова працы і сацыяльная абарона".
– Жанчына адпрацавала ў арганізацыі 5 месяцаў. Просіць прадаставіць працоўны адпачынак у сувязі з адпачынкам мужа, які з'яўляецца ваеннаслужачым. Ці абавязаны наймальнік прадаставіць яго?
Адказвае Вольга Васільеўна ЗБІТНЕВА, юрыст:
– Па агульным правіле працоўны адпачынак за першы рабочы год прадастаўляецца не раней як праз 6 месяцаў з пачатку работы ў наймальніка. Але ч. 3 арт. 166 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь працуючым жонкам (мужам), па іх жаданні, працоўны адпачынак прадастаўляецца адначасова з адпачынкам іх мужоў (жонак).
Такім чынам, наймальнік абавязаны прадаставіць работніку, які адпрацаваў у яго менш за 6 месяцаў, працоўны адпачынак па прычыне прадастаўлення адпачынку мужу-ваеннаслужачаму.
Адказы на іншыя пытанні аб працоўным адпачынку чытайце ў № 7, 2024 часопіса “Ахова працы і сацыяльная абарона”.
– Ці ёсць неабходнасць у правядзенні медыцынскага агляду пры прыёме на работу адміністрацыйна-кіраўніцкага персаналу (інжынера па ахове працы, бухгалтара і г. д.)?
Адказвае Іван Аляксандравіч КАРЧЭЎСКІ, начальнік упраўлення аховы і дзяржаўнай экспертызы ўмоў працы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь:
– Папярэднія (пры паступленні на работу) і перыядычныя (на працягу працоўнай дзейнасці) абавязковыя медыцынскія агляды (абавязковыя медагляды) праводзяцца працуючым, занятым на работах са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы або на работах, дзе ў адпаведнасці з заканадаўствам ёсць неабходнасць у ацэнцы стану здароўя працуючага на прадмет яго прыдатнасці (непрыдатнасці) да выканання асобных відаў работ (арт. 27 Закона Рэспублікі Беларусь ад 23 чэрвеня 2008 г. «Аб ахове працы» (далей – Закон аб ахове працы).
Парадак правядзення папярэдніх (пры паступленні на работу) і перыядычных (на працягу працоўнай дзейнасці) абавязковых медаглядаў працуючых, занятых на работах са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы і (або) на работах, дзе ў адпаведнасці з заканадаўствам ёсць неабходнасць у прафесійным адборы, а таксама пазачарговых медаглядаў працуючых пры пагаршэнні стану іх здароўя ўстаноўлены Інструкцыяй аб парадку правядзення абавязковых і пазачарговых медыцынскіх аглядаў працуючых (утв. пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 29 ліпеня 2019 г. № 74, далей – Інструкцыя № 74).
Паколькі адміністрацыйна-кіраўнічы персанал (інжынер па ахове працы, бухгалтар і г. д.) не выконвае работы са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы, то ў наймальніка адсутнічае неабходнасць арганізоўваць правядзенне абавязковых медаглядаў прадстаўнікам дадзеных прафесій.
Пры гэтым:
• асобы маладзейшыя за 18 гадоў прыцягваюцца да выканання работ толькі пасля папярэдняга медыцынскага агляду і ў далейшым, да дасягнення 18 гадоў, падлягаюць абавязковаму медыцынскаму агляду ў адпаведнасці з заканадаўствам (ч. 1 арт. 16 Закона аб ахове працы);
• калі ў час праходжання практыкі ў арганізацыі студэнт будзе выконваць работы са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы і (або) работы, дзе ў адпаведнасці з заканадаўствам ёсць неабходнасць у прафесійным адборы, якія прадугледжаны Інструкцыяй № 74, то ўстанова вышэйшай адукацыі павінна забяспечыць правядзенне медыцынскага агляду студэнтаў, якія накіроўваюцца на практыку.
Установа вышэйшай адукацыі арганізуе правядзенне практыкі, яе дакументальнае афармленне і забяспечвае ў тым ліку правядзенне (пры неабходнасці) медыцынскага агляду студэнтаў, якія накіроўваюцца на практыку (п. 15 Палажэння аб практыцы студэнтаў, курсантаў, слухачоў, утв. пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 3 чэрвеня. 2020 г. № 860).
У гэтым выпадку выдаецца даведка аб стане здароўя формы 1 здр/у-10 (уст. пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 9 ліпеня 2010 г. № 92).
Адказы на іншыя пытанні аб ацэнцы ўмоў працы, медаглядах і стажыроўцы навучэнцаў чытайце ў № 6, 2024 часопіса “Ахова працы і сацыяльная абарона”.
– Якія кампенсацыі прадугледжаны за працу ў звышурочны час?
Адказвае Вольга Васільеўна ЗБІТНЕВА, юрыст:
– За кожную гадзіну работы ў звышурочны час, у дзяржаўныя святы, святочныя (ч. 1 арт. 147 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (далей – ПК) і выхадныя дні звыш заработнай платы, налічанай за названы час, робіцца даплата (ч. 1 арт. 69 ПК):
1) работнікам са здзельнай аплатай працы – не ніжэй за здзельныя расцэнкі;
2) работнікам з пагадзіннай аплатай працы – не ніжэй за пагадзінныя тарыфныя стаўкі (тарыфныя аклады), аклады.
За работу ў звышурочны час і выхадныя дні ўзамен даплаты са згоды работніка можа прадастаўляцца іншы неаплатны дзень адпачынку. Пры гэтым за гадзіны працы ў звышурочны час адзін неаплатны дзень адпачынку даецца з разліку 8-гадзіннага працоўнага дня (1 дзень адпачынку за 8 г. працы ў звышурочны час).
Калі праца ў дзяржаўныя святы і святочныя дні выконвалася звыш месячнай нормы працоўнага часу, работніку па яго жаданні, акрамя даплаты, даецца іншы неаплатны дзень адпачынку.
Адказы на іншыя пытанні аб звышурочнай працы чытайце ў № 5, 2024 часопіса “Ахова працы і сацыяльная абарона”.
– Ці абавязковая дыспансерызацыя для наймальніка?
Адказвае Аляксей Іванавіч ШТЭЙНЕР, юрыст, спецыяліст па працоўным заканадаўстве і заканадаўстве аб ахове працы:
– Ініцыятыва аб правядзенні дыспансерызацыі можа зыходзіць ад наймальніка.
Згодна з п. 6 Інструкцыі аб парадку правядзення дыспансерызацыі дарослага і дзіцячага насельніцтва Рэспублікі Беларусь (зацв. пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 30 жніўня 2023 г. № 125, далей – Інструкцыя № 125) дыспансерызацыя дарослага насельніцтва праводзіцца медыцынскімі работнікамі ў амбулаторна- паліклінічных арганізацыях аховы здароўя па месцы жыхарства (месцы знаходжання), месцы працы (вучобы, службы) і (або) іншых арганізацыях, якія разам з асноўнай дзейнасцю таксама ажыццяўляюць медыцынскую дзейнасць у парадку, устаноўленым заканадаўствам.
Дыспансерызацыя асоб, накіраваных наймальнікам, ажыццяўляецца па папярэднім запісе (п. 8 Інструкцыі № 125).
У адпаведнасці з п. 8 Рэкамендацый аб парадку арганізацыі правядзення дыспансерызацыі дарослага насельніцтва Рэспублікі Беларусь (зацв. загадам Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 15 лістапада 2022 г. № 1569) дыспансерызацыя праводзіцца ў тым ліку пры ўзгадненні з наймальнікам правядзення дыспансерызацыі работнікаў арганізацый.
Наймальнік абавязаны прадаставіць работніку гарантыі, устаноўленыя арт. 103-1 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Адказы на пытанні па дыспансерызацыі, а таксама па атэстацыі рабочых месцаў чытайце ў № 4, 2024 часопіса “Ахова працы і сацыяльная абарона”.
– Работніку ўстаноўлены рэжым няпоўнага працоўнага часу з 9:00 да 11:20; з 10:00 да 10:20 – час абедзеннага перапынку.
Рэжым работы, які прымяняецца ў наймальніка згодна з правіламі ўнутранага працоўнага распарадку, – з 9:00 да 18:00.
Ці лічыцца работа па просьбе наймальніка з 16:30 да 18:00 звышурочнай, і як яе аплаціць?
Адказвае Вольга Васільеўна ЗБІТНЕВА, намеснік начальніка ўпраўлення нагляду за выкананнем заканадаўства аб працы Дэпартамента дзяржаўнай інспекцыі працы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь:
– Не, работа, выкананая работнікам, якому ўстаноўлены няпоўны працоўны час, звыш устаноўленай працягласці працоўнага часу ў межах поўнага працоўнага дня, не будзе лічыцца звышурочнай.
Згодна з ч. 2 арт. 119 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (ТК) работа, выкананая работнікамі з няпоўным працоўным часам звыш устаноўленай працягласці працоўнага часу, не прызнаецца звышурочнай.
У выпадку выканання работнікам, якому ўстаноўлены няпоўны працоўны дзень, работы звыш устаноўленай працягласці працоўнага часу аплаце падлягае фактычна адпрацаваны час без прымянення норм арт. 69 ПК.
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 3, 2024 часопіса «Ахова працы і сацыяльная абарона».
– Работнік працуе ў арганізацыі на асноўнай працы. Па дагаворы падраду на аўтамабілі арганізацыі будзе здзяйсняць перавозкі грузу.
Якія інструктажы неабходна ім правесці?
Адказвае Уладзімір Паўлавіч СЕМІЧ, інжынер, член грамадскага аб’яднання “Супольнасць працоўнага права”:
– З гэтай асобай павінны праводзіцца ўсе належныя інструктажы па ахове працы як з работнікам арганізацыі і як з грамадзянінам, які выконвае работу па грамадзянска-прававым дагаворы.
Пры гэтым у графе 4 журнала рэгістрацыі ўводнага інструктажу па ахове працы і журнала інструктажу па ахове працы (формы ўстаноўлены ў дадатках 2, 3 да пастановы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28 лістапада 2008 г. № 175) у першым выпадку ўказваюцца прафесіі рабочага, які прайшоў названыя інструктажы па ахове працы, а ў другім – від работ (паслуг), па якіх праводзіўся інструктаж.
Адказы на іншыя пытанні чытайце ў № 2, 2024 часопіса “Ахова працы і сацыяльная абарона”.
– Як дакументальна аформіць праверку ведаў па ахове працы ў іншай арганізацыі?
Адказвае Уладзімір Паўлавіч СЕМІЧ, інжынер, член грамадскага аб'яднання "Супольнасць працоўнага права":
– Палажэннем аб парадку стварэння і дзейнасці камісіі арганізацыі для праверкі ведаў працуючых па пытаннях аховы працы (утв. пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2008 г. № 210, далей - Палажэнне № 210) не вызначана, якім чынам павінна афармляцца названая у пытанні праверка ведаў па ахове працы. Пры гэтым камісія арганізацыі мае права праводзіць праверку ведаў па пытаннях аховы працы працуючых іншых арганізацый адпаведнага профілю дзейнасці, у якіх немагчыма стварэнне камісіі арганізацыі ва ўстаноўленым парадку (п. 17 Палажэння № 210).
Умовы правядзення праверкі ведаў Палажэннем № 210 не ўстаноўлены, таму павінны быць вызначаны арганізацыямі як суб'ектамі гаспадарання самастойна. Гэта можа быць дагавор аб бязвыплатным або бязвыплатным правядзенні праверкі ведаў па пытаннях аховы працы, аб прадстаўленні пратакола праверкі ведаў і інш. Працуючым, якія прайшлі праверку ведаў па пытаннях аховы працы, выдаецца пасведчанне па ахове працы згодна з дадаткам 6 да пастановы Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28 лістапада 2008 г. № 175 "Аб парадку навучання, стажыроўкі, інструктажу і праверкі ведаў працуючых па пытаннях аховы працы" (п. 15 Палажэння № 210).
Адказы на іншыя пытанні па СІЗ чытайце ў № 1, 2024 часопіса «Ахова працы і сацыяльная абарона».